Hé en hè verschillen slechts van elkaar door de stand van het streepje. Toch klinken ze heel anders en kunnen een zin een totaal andere betekenis geven.
Klein streepje, grote impact.
Accent Aigu: hé, verrassing!
Hé heeft een streepje van linksonder naar rechtsboven, officieel heet dat een ‘accent aigu’. Misschien herinner je dat uitspraakteken nog van de Franse les.
Als het streepje zo op de e staat verleng je de klank van de letter. Dat hoor je goed in woorden zoals café en cliché.
Gebruik je een accent aigu bij het woordje hé, dan klinkt dat als verbazing of een verrassing. ‘Hé, een avondklok?’ Dat had je niet verwacht. Je kunt er ook mee om aandacht vragen. ‘Hé, heb je al gehoord dat het kabinet een avondklok overweegt?’
Accent Grave: hè, wat een tegenvaller!
Als je het streepje andersom schrijft, dus van linksboven naar rechtsonder staat er: hè. Dat streepje heet een ‘accent grave’.
In tegenstelling tot een accent aigu is de klank van de e nu niet langer maar juist korter. Het klinkt als ‘eh’, zoals in het woord crème.
Gebruik je dit streepje in de zin over de avondklok, dan klinkt die toch heel anders. ‘Hè, een avondklok’. Nu druk je meer een tegenvaller of irritatie uit. Je baalt ervan.
Gebruik je hè aan het einde van een zin, dan vraag je eigenlijk of iemand het met je eens is, je wilt een reactie. ‘Wat een toestand is het met die coronamaatregelen, hè?’
Het belang van klemtoontekens
Wil je in een tekst benadrukken dat jij de beste banketbakker in de regio bent, dan gebruik je een klemtoonteken dat er hetzelfde uitziet als een accent aigu.
Het streepje van linksonder naar rechtsboven.
Dan ben je namelijk dé banketbakker van de regio. Want jouw taarten zijn écht de lekkerste. Héél lekker zelfs!
Streepje versus geen streepje
Een ander struikelblok in onze taal is of er wel of geen streepjes op het woord ‘een’ of ‘voor’ moeten staan.
Bijvoorbeeld: ‘Het nieuws over de avondklok lekte al uit voor (vóór) de persconferentie.’
Het advies is om alleen klemtoontekens te gebruiken als je de bedoeling van de zin verkeerd zou kunnen begrijpen als je ze niet gebruikt.
Zo ziet dat eruit:
‘Het RIVM had alle cijfers voor de persconferentie in een grafiek verwerkt.’
Dit betekent dat het RIVM de cijfers, bestemd voor het houden van de persconferentie, in een grafiek had verwerkt.
of
Het RIVM had alle cijfers vóór de persconferentie in een grafiek verwerkt.
Hier staat dat het RIVM alle cijfers in een grafiek had verwerkt, voordat de persconferentie begon.
Klein streepje – groot verschil
Het streepje dat je gebruikt maakt dus een verschil voor de klank van je boodschap.
Denk je na het lezen van dit stuk hè, ik vind al die taalzaken lastig en ik heb er geen tijd voor, laat mij dan eens met je meekijken.
Als tekstschrijver en vertaler help ik ondernemers met aantrekkelijke en foutloze teksten hun doelgroep te bereiken.
Echt? Écht!