Ontdek waarom mensen soms verschillende associaties hebben bij hetzelfde woord. Lees hoe taalgebruik onbewust invloed heeft op inclusie en hoe je met kleine aanpassingen in je tekst iedereen aanspreekt.
De invloed van taal op perceptie; waarom associaties verschillen
Vraag aan een Duitser en een Spanjaard waar ze aan denken bij het woord ‘brug’ en je krijgt verschillende antwoorden. Uit onderzoek blijkt dat een Duitser ‘brug’ associeert met de woorden ‘mooi’ of ‘elegant’ en een Spanjaard met woorden als ‘sterk’ en ‘stevig’.
Hoe komt dat? In het Duits is brug ‘die Brücke’, een vrouwelijk zelfstandig naamwoord. Het Spaanse woord voor brug is ‘el Puente’, een mannelijk zelfstandig naamwoord.
Blijkbaar heeft het feit dat een woord ‘vrouwelijk’ of ‘mannelijk’ is onbewust invloed op hoe wij een woord ervaren en welk gevoel we erbij hebben.
Bij een open bedrijfscultuur hoort inclusieve communicatie
Als een vrouwelijk of mannelijk lidwoord al zo’n effect heeft, dan kun je je voorstellen dat teksten die bijvoorbeeld helemaal in de hij-vorm geschreven zijn ook invloed hebben op de lezer. Niet iedereen zal zich aangesproken voelen.
Wil je als bedrijf zorgen voor een open en respectvolle cultuur, waar iedereen zichzelf kan zijn en iedereen zich thuis voelt, dan is het belangrijk om aandacht te besteden aan inclusief taalgebruik.
Niet alleen bij je interne, maar ook bij je externe communicatie.
Bij inclusief taalgebruik houd je rekening met sociale, culturele, religieuze, etnische en genderverschillen tussen mensen. Korter gezegd: iedereen hoort erbij en niemand wordt uitgesloten.
Hoe dan? Praktische tips voor genderneutraal schrijven
Door in je uitingen neutrale woorden te gebruiken, spreek je een grotere groep mensen aan en ga je uit van gelijkwaardigheid in plaats van stereotypen.
Genderneutraal schrijven door overal hij/zij of m/v te schrijven leest niet prettig. Daarnaast zijn er mensen die zich niet als man of vrouw identificeren. Tot deze groep zou je je dan niet richten. Met een beetje creativiteit kun je het op een andere manier verwoorden.
De NS wordt in dit opzicht vaak als voorbeeld aangehaald. Zij spreken treinreizigers niet aan met ‘Beste dames en heren, jongens en meisjes, LGBTQIA-’ers maar met ‘beste reizigers’.
Scholen richten zich niet tot vaders en moeders maar tot ouders/verzorgers. Een toespraak wordt steeds vaker begonnen met ‘beste mensen’ of ‘beste aanwezigen’.
Tips voor inclusief taalgebruik
Tip 1 Voorkom het gebruik van zijn/haar door de lezer direct aan te spreken en de jij- of u-vorm te gebruiken.
We rekenen erop dat elke medewerker zijn/haar bureau elke dag netjes achterlaat.
We rekenen erop dat je jouw bureau elke dag netjes achterlaat.
Tip 2 Gebruik de gebiedende wijs.
Laat je bureau elke dag netjes achter.
Tip 3 Zet de zin in het meervoud.
We rekenen erop dat alle medewerkers hun bureau netjes achterlaten.
Tip 4 Maak het neutraal door een lidwoord te gebruiken in plaats van een bezittelijk voornaamwoord.
Een arts moet goed luisteren naar zijn patiënt.
Een arts moet goed luisteren naar een patiënt.
Het belang van neutrale functietitels in werving en selectie
Functietitels of functiebeschrijvingen vormen in dit opzicht vaak een struikelblok.
Meestal is er wel een neutraal alternatief te vinden waarmee je meer mensen aanspreekt dan alleen m/v. Bijvoorbeeld: leerkracht in plaats van leraar/lerares of cabinepersoneel in plaats van steward/stewardess.
Met de juiste benaming bereik je een veel grotere doelgroep.
Voor sommige functies is het lastiger. Hoe noem je bijvoorbeeld een vrouwelijke loodgieter?
Wat blijkt? Op de vacature met de omschrijving rechts (loodgieter/loodgietster) solliciteerden meer vrouwen. Ook recruiters vonden meer vrouwelijke kandidaten geschikt voor de baan bij deze omschrijving.
Je kunt er ook voor kiezen om de vacature anders te omschrijven.
Bijvoorbeeld: Wij zoeken een collega voor onze verkoopafdeling.
Of: Wij zijn op zoek naar verkooptalent.
Inclusief schrijven is wennen en regelmatig stoeien met woorden en zinnen. Toch is het zeker de moeite waard.
Medewerkers die zich gehoord en gezien voelen, zijn meer betrokken. Door mee te gaan met de tijd en in je taalgebruik niemand buiten te sluiten spreek je nieuwe doelgroepen aan, die een waardevolle aanvulling zijn op jouw personeels- of klantenbestand.
Zelfs al lukt het niet altijd, je aandacht hiervoor zal zorgen dat je alert bent op inclusieve communicatie en zal de kans op onbedoelde stereotypering of discriminatie verminderen.
Ik help je er graag mee!